История создания и развития предприятия

После окончания Великой Отечественной войны быстрыми темпами началось восстановление объектов народного хозяйства в республике: из руин и пепла поднимались заводы и фабрики, электростанции и жилые дома, а за ними - школы и детские сады, больницы и магазины. Возвращались к жизни города и деревни, и время настоятельно требовало увеличения сельскохозяйственной продукции.

Полвека назад строительство в колхозах Брестской области велось, в основном, так называемым "хозяйственным способом", при котором возведением объектов занимались не специалисты строительного дела, а колхозники, в тот или иной период оказавшиеся свободными от выполнения работ на полях и фермах. Задачи дальнейшего подъема сельскохозяйственного производства требовали совершенно иного подхода к организации строительства на селе.

Возникла необходимость создания в районах области на базе колхозов собственных строительных организаций. 

Шел 1957 год. В Белоруссии такого опыта не было, а вот на Волыни, в соседней Украине, такие объединения уже работали. Перенимать начинания туда отправились руководящие работники Телеханского района. В состав небольшой делегации входил Викентий Иосифович Макаров - в то время заведующий отделом строительства в колхозах Телеханского райисполкома. Вернувшись домой, Макаров предложил провести совещание председателей колхозов и членов строительных бригад.

12 марта 1957 года на районном собрании уполномоченных был утвержден договор о создании межколхозной строительной организации (МСО) и типовое положение. Вслед за Телеханской, в Брестской области были организованы еще 17 МСО. В связи с этим возникла необходимость создать областной орган управления межколхозными строительными организациями. 

10 марта 1960 года в Бресте прошло организационное собрание уполномоченных МСО Брестчины, а 29 марта облисполком рассмотрел вопрос "Об организации Брестского областного Совета межколхозных строительных организаций" и своим решением N 189 утвердил постановление собрания уполномоченных. Так официальный статус получил Брестский областной Совет межколхозных строительных организаций, далее - «Облмежколхозстрой» (с 1969 года в подчинении «Белмежколхозстроя»). В структуру организации входили: руководство, планово-экономический и производственно-технический отделы, отделы труда и зарплаты, кадров и бухгалтерия.

К началу 1986-го в структуру Брестского "Облмежколхозстроя" уже входили: управление "Облмежколхозстроя", 18 МПМК, 5 ДСПМК, 8 СПМК, УМ-133 (г. Брест), Ивацевичский межколхозный домостроительный комбинат (МДСК), Кобринский и Пинский межколхозные сельские строительные комбинаты (МССК), Управление производственно-технологической комплектации (УПТК), Брестская автобаза, Брестская жилищно-коммунальная контора, Управление промышленности строительных материалов (УПСМ), Ивацевичский, Высоковский, Ивановский, Ляховичский заводы железобетонных изделий, Телеханский завод столярных изделий.

До этого на Брестчине строительство объектов сельскохозяйственного назначения вели две организации: строители "Облмежколхозстроя" и "Брестсельстроя". 

Трест «Брестсельстрой» был создан в январе 1966 года на базе Березовского СУ-1, СУ-14 Кобрина, СУ-31 Бреста, которые до того входили в структуру Брестского стройтреста N 8. Новой организации передали прорабские участки СУ-33 в Березе, Кобрине, Пружанах, Лунинце, Столине и Дрогичине, СУ-116 в Каменце и Малорите, участки СУ-35 в Столине и Лунинце, УМ-127 - в Кобрине и Пружанах, а также производственную базу Брестского завода ЖБК в Кобрине. В 1971-м трест переименовали в управление «Брестсельстрой» Министерства сельского строительства.

К началу 1986-го в его структуру «Брестсельстроя»  входили: управление «Брестсельстрой» в Бресте, 15 ПМК, 4 СПМК, детский сад N 4 (г. Береза), детский сад N 32 (г. Брест), завод ЖБИ (г. Береза), УПТК (г. Брест).

16 января 1986 г. Министерство сельского строительства по решению правительства республики было упразднено. Подведомственные ему организации присоединены к "Белмежколхозстрою", на базе которого создано новое мощное государственно-кооперативное ведомство - "Белсельстрой", а в Брестской области - подчиненный ему "Облсельстрой" (организован 12 апреля 1986 г.) с объемом строительно-монтажных работ в пределах 150 миллионов рублей в год. Предприятие располагало собственными автобазой, УПТК, проектным институтом, домостроительным комбинатом, мехколоннами, санаторием в Анапе и прочими структурными составляющими. Всего сюда вошло более 70 отдельных организаций.

Так в 1986 году на базе предприятий брестского "Облмежколхозстроя" и упраздненного управления "Брестсельстрой" Министерства сельского строительства БССР создается объединение "Брестоблсельстрой", которое в 2003 году было передано в областную коммунальную собственность и получило статус государственного производственного проектно-строительного унитарного предприятия 

Реорганизация привела к концентрации сил и средств, улучшению их использования.

В составе объединения оказались 24 общестроительные (генподрядные) организации, передвижные мехколонны по сооружению крупных канализационных сетей и эксплуатации башенных кранов, монтажу спецжелезобетона, межхозяйственный домостроительный комбинат в Ивацевичах, сельские строительные комбинаты Кобрина и Пинска, а также трест, ПМК которого были способны вести отделочные и сантехнические работы, монтаж и наладку технологического оборудования, строить дома из монолита и прокладывать дороги. В год создания «Брестоблсельстроя» здесь трудились 17 595 человек, спустя четыре года - уже 18 798.

После распада Советского Союза устоявшиеся народнохозяйственные связи между республиками были разрушены. Это было трудное время для многих отраслей экономики, но строителей оно коснулось, пожалуй, больше других. Объемы строительства упали в разы, многие из предприятий отрасли, лишившись заказов и работы, вынуждены были ликвидироваться. Непросто пришлось и "Брестоблсельстрою". Из-за отсутствия финансирования часть объектов были "заморожены". В один из самых сложных периодов численность работающих в объединении упала до 7259 человек против 18,8 тысячи в благополучные годы. Чтобы сохранить костяк людей, работу искали где только можно.

Кстати, строители убеждены: тем, что в тот период времени отрасль выжила и уверенно наращивала объемы производства, она во многом обязана главе Национального банка РБ Петру Петровичу Прокоповичу. Именно он в свое время убедил руководство республики, что строительство может стать локомотивом, который потянет за собой всю экономику. В результате были возрождены жилищно-строительные кооперативы, для создания которых - впервые в новейшей истории страны! - начали выдаваться долгосрочные банковские кредиты на льготных условиях. Таким образом, у строителей появились заказы на возведение жилья, у работников предприятий стройиндустрии - на производство необходимых материалов и конструкций для комплектации строящихся объектов.

В те же годы «Брестоблсельстрой» строил немало жилья для переселенцев из Чернобыльской зоны. Иногда это были целые поселки со всей инфраструктурой, чаще - многоквартирные дома в "чистых", не отмеченных радиацией районах. Особенно много такого жилья было возведено в Столинском, Лунинецком и Жабинковском районах. Работали сельстроевцы и в других областях республики: Гомельской, Минской, Могилевской - всюду, где требовались квалифицированные кадры и хорошая строительная техника. А этим объединение славилось всегда.

Интересно, что в это очень сложное десятилетие строителям пришлось работать на объектах, которые позже стали знаковыми и для города, и для всей страны, и которыми сейчас в «Брестоблсельстрое» могут по праву гордиться. Один из таких объектов - Свято-Воскресенский православный собор, храм-памятник в честь 50-летия Великой Победы. Собор был заложен в 1992 году по инициативе протоиерея Евгения Степановича Парфенюка и построен организациями «Брестоблсельстроя» (за исключением нижнего храма в цокольной части здания, который возводил стройтрест № 8) по проекту института «Брестстройпроект». Строительство храма велось на пожертвования прихожан при финансовой поддержке со стороны государства.

В числе других наиболее памятных строек того времени - работа в Костромской области России. Объединение «Брестоблсельстрой» было включено в государственный перечень юридических лиц, участвующих в расчетах РУП «Белтрансгаз» с ОАО «Газпром» за импортируемый в республику природный газ. В 1996 году был заключен трехсторонний контракт на 25 млн долларов, согласно которому   «Газпром» обязался поставить на эту сумму в Беларусь голубое топливо, а белорусская сторона в качестве расчетов выполняла строительно-монтажные работы на его объектах. «Брестоблсельстрой» стал одним из участников этого контракта. Его организации строи¬ли Волгореченский трубный завод, одно из дочерних предприятий «Газпрома», а также жилье и объекты соцкультбыта. На стройке в Костромской области «Брестоблсельстрой» работал семь лет.

И в то же время все эти объекты и объемы не могли полностью обеспечить работой огромное предприятие, которое представлял собой «Брестоблсельстрой». Многие строительные организации, столкнувшиеся с той же проблемой, пытались решить ее наиболее простым, хотя и болезненным для людей способом: ликвидировали целые подразделения и филиалы. Отрасль тогда понесла огромные потери - и в материально-технической базе, и в квалифицированных кадрах. "Брестоблсельстрой" посчитал такой путь неприемлемым. Михаил Иванович Невдах, возглавивший предприятие в 1996 году, придерживался принципа, ставшего своего рода лозунгом для коллектива: каждая организация имеет право на существование. Аппарат управления прилагал огромные усилия, чтобы сохранить людей. Несколько дочерних предприятий, где положение было особенно тяжелым, пришлось присоединить к другим, более твердо стоящим на ногах.

Но в целом выбранная тактика оказалась верной. И когда в строительстве начался подъем, объединение оказалось наиболее подготовленным к этому. «Брестоблсельстрой» остался самым крупным объединением, специализирующимся по строительству на селе, организацией с прекрасной базой и высококвалифицированными кадрами.

Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны хуткімі тэмпамі пачалося аднаўленне аб'ектаў народнай гаспадаркі ў рэспубліцы: з руін і попелу ўзнімаліся заводы і фабрыкі, электрастанцыі і жылыя дамы, а за імі - школы і дзіцячыя сады, бальніцы і магазіны. Вярталіся да жыцця гарады і вёскі, і час настойліва патрабаваў павелічэння сельскагаспадарчай прадукцыі. Паўстагоддзя таму будаўніцтва ў калгасах Брэсцкай вобласці вялося, у асноўным, так званым "гаспадарчым спосабам", пры якім узвядзеннем аб'ектаў займаліся не спецыялісты будаўнічай справы, а калгаснікі, якія ў той ці іншы перыяд аказаліся свабоднымі ад выканання работ на палях і фермах. Задачы далейшага ўздыму сельскагаспадарчай вытворчасці патрабавалі зусім іншага падыходу да арганізацыі будаўніцтва ў вёсцы. Узнікла неабходнасць стварэння ў раёнах вобласці на базе калгасаў уласных будаўнічых арганізацый. Ішоў 1957 год. У Беларусі такога досведу не было, а вось на Валыні, у суседняй Украіне, такія аб'яднанні ўжо працавалі. Пераймаць пачынанні туды адправіліся кіруючыя працаўнікі Тэлеханскага раёна. У склад невялікай дэлегацыі ўваходзіў Вікенцій Іосіфавіч Макараў - у той час загадчык аддзела будаўніцтва ў калгасах Целеханскага райвыканкама. Вярнуўшыся дадому, Макараў прапанаваў правесці нараду старшыняў калгасаў і чальцоў будаўнічых брыгад. 12 сакавіка 1957 года на раённым сходзе ўпаўнаважаных была зацверджана дамова аб стварэнні міжкалгаснай будаўнічай арганізацыі (МСА) і тыпавое становішча. Услед за Тэлеханскай, у Брэсцкай вобласці былі арганізаваны яшчэ 17 МСА. У сувязі з гэтым узнікла неабходнасць стварыць абласны орган кіравання міжкалгаснымі будаўнічымі арганізацыямі. 10 сакавіка 1960 года ў Брэсце прайшоў арганізацыйны сход упаўнаважаных МСА Брэстчыны, а 29 сакавіка аблвыканкам разгледзеў пытанне "Аб арганізацыі Брэсцкай абласной Рады міжкалгасных будаўнічых арганізацый" і сваім рашэннем N 189 зацвердзіў пастанову збору ўпаўнаважаных. Так афіцыйны статус атрымаў Брэсцкі абласны Савет міжкалгасных будаўнічых арганізацый, далей - "Аблміжкалгасбуд" (з 1969 года ў падпарадкаванні "Белміжкалгасбуда"). У структуру арганізацыі ўваходзілі: кіраўніцтва, планава-эканамічны і вытворча-тэхнічны аддзелы, аддзелы працы і заробкі, кадраў і бухгалтэрыя. Да пачатку 1986-га ў структуру Брэсцкага "Аблміжкалгасбуда" ўжо ўваходзілі: упраўленне "Аблміжкалгасбуда", 18 МПМК, 5 ДСПМК, 8 СПМК, УМ-133 (г. Брэст), Івацэвіцкі міжкалгасны домабудаўнічы камбінат (МДСК) будаўнічыя камбінаты (МССК), Упраўленне вытворча-тэхналагічнай камплектацыі (УПТК), Брэсцкая аўтабаза, Брэсцкая жыллёва-камунальная кантора, Упраўленне прамысловасці будаўнічых матэрыялаў (УПСМ), Івацэвіцкі, Высокаўскі, Іванаўскі, Ляхавіцкі заводы жалезабетонных вырабаў, Целяханскі завод сталярных вырабаў. Да гэтага на Брэстчыне будаўніцтва аб'ектаў сельскагаспадарчага прызначэння вялі дзве арганізацыі: будаўнікі "Аблміжкалгасбуда" і "Брэстсельбуда".  Трэст «Брэстсельбуд» быў створаны ў студзені 1966 года на базе Бярозаўскага СУ-1, СУ-14 Кобрына, СУ-31 Брэста, якія да таго ўваходзілі ў структуру Брэсцкага будтрэста N 8. Новай арганізацыі перадалі прарабскія ўчасткі СУ-33 у Бярозе, Кобрыне , Пружанах, Лунінцы, Століне і Драгічыне, СУ-116 у Камянцы і Маларыце, участкі СУ-35 у Століне і Лунінцы, УМ-127 - у Кобрыне і Пружанах, а таксама вытворчую базу Брэсцкага завода ЖБК у Кобрыне. У 1971-м трэст перайменавалі ва ўпраўленне «Брэстсельбуд» Міністэрства сельскага будаўніцтва. Да пачатку 1986-га ў яго структуру «Брэстсельбуда»  уваходзілі: упраўленне «Брэстсельбуд» у Брэсце, 15 ПМК, 4 СПМК, дзіцячы садок N 4 (г. Бяроза), дзіцячы садок N 32 (г. Брэст), завод ЖБВ (г. Бяроза), УПТК (г. Брэст). 16 студзеня 1986 г. Міністэрства сельскага будаўніцтва па рашэнні ўрада рэспублікі было скасавана. Падведамныя яму арганізацыі далучаны да "Белміжкалгасбуда", на базе якога створана новае магутнае дзяржаўна-кааператыўнае ведамства - "Белсельбуд", а ў Брэсцкай вобласці - падпарадкаваны яму "Аблсельбуд" (арганізаваны 12 красавіка 1986 г.) з аб'ёмам будаўніча-мантажных работ у межах 150 мільёнаў рублёў за год. Прадпрыемства размяшчала ўласнымі аўтабазай, УПТК, праектным інстытутам, домабудаўнічым камбінатам, мехкалонамі, санаторыем у Анапе і іншымі структурнымі складнікамі. Усяго сюды ўвайшло больш за 70 асобных арганізацый. Так у 1986 годзе на базе прадпрыемстваў брэсцкага "Аблміжкалгасбуда" і скасаванага ўпраўлення "Брэстсельбуд" Міністэрства сельскага будаўніцтва БССР ствараецца аб'яднанне "Брэстаблсельбуд", якое ў 2003 годзе было перададзена ў абласную камунальную ўласнасць і атрымала статус дзяржаўнага вытворчага праектна-будаўнічага унітарнага прадпрыемства; Рэарганізацыя прывяла да канцэнтрацыі сіл і сродкаў, паляпшэння іх выкарыстання. У складзе аб'яднання апынуліся 24 агульнабудаўнічыя (генпадрадныя) арганізацыі, перасоўныя мехкалоны па збудаванні буйных каналізацыйных сетак і эксплуатацыі вежавых кранаў, мантажу спецжалезабетону, міжгаспадарчы домабудаўнічы камбінат у Івацэвічах, сельскія будаўнічыя камбінаты Кобрына і Пінска. сантэхнічныя працы, мантаж і наладку тэхналагічнага абсталявання, будаваць дамы з маналіта і пракладваць дарогі. У год стварэння "Брэстаблсельбуда" тут працавалі 17 595 чалавек, праз чатыры гады - ужо 18 798. Пасля распаду Савецкага Саюза народнагаспадарчыя сувязі паміж рэспублікамі былі разбураны. Гэта быў цяжкі час для многіх галін эканомікі, але будаўнікоў яно закранула, мабыць, больш за іншых. Аб'ёмы будаўніцтва ўпалі ў разы, многія з прадпрыемстваў галіны, пазбавіўшыся заказаў і працы, вымушаныя былі ліквідавацца. Няпроста прыйшлося і "Брэстаблсельбуду". З-за адсутнасці фінансавання частка аб'ектаў былі "замарожаныя". У адзін з самых складаных перыядаў колькасць працуючых у аб'яднанні ўпала да 7259 чалавек супраць 18,8 тысячы ў шчасныя гады. Каб захаваць касцяк людзей, працу шукалі дзе толькі можна. Дарэчы, будаўнікі перакананыя: тым, што ў той перыяд часу галіна выжыла і ўпэўнена нарошчвала аб'ёмы вытворчасці, яна шмат у чым абавязана кіраўніку Нацыянальнага банка РБ Пятру Пятровічу Пракаповічу. Менавіта ён у свой час пераканаў кіраўніцтва рэспублікі, што будаўніцтва можа стаць лякаматывам, які пацягне за сабой усю эканоміку. У выніку былі адроджаны жыллёва-будаўнічыя кааператывы, для стварэння якіх - упершыню ў найноўшай гісторыі краіны! - пачалі выдавацца доўгатэрміновыя банкаўскія крэдыты на ільготных умовах. Такім чынам, у будаўнікоў з'явіліся заказы на ўзвядзенне жылля, у работнікаў прадпрыемстваў будіндустрыі - на вытворчасць неабходных матэрыялаў і канструкцый для камплектацыі аб'ектаў, якія будуюцца. У тыя ж гады «Брэстаблсельбуд» будаваў нямала жылля для перасяленцаў з Чарнобыльскай зоны. Часам гэта былі цэлыя пасёлкі са ўсёй інфраструктурай, гушчару - шматкватэрныя хаты ў "чыстых", не адзначаных радыяцыяй раёнах. Асабліва шмат такога жылля было ўзведзена ў Столінскім, Лунінецкім і Жабінкаўскім раёнах. Працавалі сельбудаўцы і ў іншых абласцях рэспублікі: Гомельскай, Мінскай, Магілёўскай - усюды, дзе патрабаваліся кваліфікаваныя кадры і добрая будаўнічая тэхніка. А гэтым аб'яднанне славілася заўжды. Цікава, што ў гэтае вельмі складанае дзесяцігоддзе будаўнікам прыйшлося працаваць на аб'ектах, якія пазней сталі знакавымі і для горада, і для ўсёй краіны, і якімі зараз у «Брэстаблсельбуды» могуць па праве ганарыцца. Адзін з такіх аб'ектаў - Свята-Уваскрасенскі праваслаўны сабор, храм-помнік у гонар 50-годдзя Вялікай Перамогі. Сабор быў закладзены ў 1992 годзе па ініцыятыве протаіерэя Яўгена Сцяпанавіча Парфенюка і пабудаваны арганізацыямі «Брэстаблсельбуда» (за выключэннем ніжняга храма ў цокальнай частцы будынка, які ўзводзіў будтрэст № 8) па праекце інстытута "Брэстбудпраект". Будаўніцтва храма вялося на ахвяраванні прыхаджан пры фінансавай падтрымцы з боку дзяржавы. Сярод іншых найбольш памятных будоўляў таго часу - работа ў Кастрамской вобласці Расіі. Аб'яднанне "Брэстаблсельбуд" было ўключана ў дзяржаўны пералік юрыдычных асоб, якія ўдзельнічаюць у разліках РУП "Белтрансгаз" з ААТ "Газпрам" за імпартуемы ў рэспубліку прыродны газ. У 1996 годзе быў заключаны трохбаковы кантракт на 25 млн даляраў, паводле якога   "Газпром" абавязаўся паставіць на гэтую суму ў Беларусь блакітнае паліва, а беларускі бок у якасці разлікаў выконваў будаўніча-мантажныя работы на яго аб'ектах. «Брэстаблсельбуд» стаў адным з удзельнікаў гэтага кантракту. Яго арганізацыі будавалі Валгарэчанскі трубны завод, адно з даччыных прадпрыемстваў "Газпрома", а таксама жыллё і аб'екты сацкультбыту. На будоўлі ў Кастрамской вобласці «Брэстаблсельбуд» працаваў сем гадоў. І ў той жа час усе гэтыя аб'екты і аб'ёмы не маглі поўнасцю забяспечыць работай вялізнае прадпрыемства, якое ўяўляў сабой "Брэстаблсельбуд". Многія будаўнічыя арганізацыі, якія сутыкнуліся з той жа праблемай, спрабавалі вырашыць яе найболей простым, хоць і балючым для людзей спосабам: ліквідавалі цэлыя падраздзяленні і філіялы. Галіна тады панесла вялізныя страты - і ў матэрыяльна-тэхнічнай базе, і ў кваліфікаваных кадрах. "Брэстаблсельбуд" палічыў такі шлях непрымальным. Міхаіл Іванавіч Неўдах, які ўзначаліў прадпрыемства ў 1996 годзе, прытрымліваўся прынцыпу, які стаў своеасаблівым лозунгам для калектыву: кожная арганізацыя мае права на існаванне. Апарат кіравання прыкладаў вялізныя намаганні, каб захаваць людзей. Некалькі даччыных прадпрыемстваў, дзе становішча было асабліва цяжкім, прыйшлося далучыць да іншых, якія больш цвёрда стаяць на нагах. Але ў цэлым абраная тактыка аказалася дакладнай. І калі ў будаўніцтве пачаўся ўздым, аб'яднанне аказалася найбольш падрыхтаваным да гэтага. «Брэстаблсельбуд» застаўся самым буйным аб'яднаннем, якое спецыялізуецца па будаўніцтве ў вёсцы, арганізацыяй з выдатнай базай і высокакваліфікаванымі кадрамі.